การเดินทางบนท้องถนนถือเป็นส่วนสำคัญในชีวิตประจำวัน ไม่ว่าจะเป็นการเดินทางระหว่างจังหวัด หรือการขับรถไปทำงานในเมือง การทำความเข้าใจลักษณะประเภทต่าง ๆ ของถนนและทางหลวงในประเทศไทย จะช่วยให้ใช้เส้นทางได้อย่างปลอดภัย มีประสิทธิภาพถึงจุดหมายยิ่งขึ้น รู้ใจจะพาไปทำความรู้จักกับประเภทถนนต่าง ๆ ที่คนใช้รถต้องรู้ โดยเฉพาะทางหลวง ทางด่วน และทางพิเศษว่ามีอะไรบ้าง แตกต่างกันอย่างไร คนใช้รถต้องรู้ตามไปดูกันเลย
สนใจอ่านแค่บางเรื่อง ก็เลือกได้เลย!
ทางหลวงในประเทศไทย คืออะไร มีกี่แบบ?
ทางหลวง คือ ถนนที่รัฐจัดทำขึ้นเพื่อให้ประชาชนใช้การเดินทางและการขนส่ง ทางหลวงในประเทศไทยแบ่งได้ 5 ประเภท ดังนี้
1. ทางหลวงแผ่นดิน
เรียกว่าเป็นถนนทางหลวงสายหลักที่เชื่อมต่อระหว่างภาค จังหวัด และอำเภอต่าง ๆ ดูแลโดยกรมทางหลวง สังเกตง่าย ๆ คือป้ายบนถนนจะเป็นป้ายพื้นสีขาว ตัวเลขและตราครุฑสีดำ มีตัวเลขตั้งแต่ 1-4 หลักกำกับ โดย
- ตัวเลข 1–3 หลัก สำหรับถนนสายหลัก
- ตัวเลข 4 หลัก สำหรับถนนสายรองหรือเชื่อมต่อระหว่างทางหลัก
ตัวอย่างเช่น
- ทางหลวงหมายเลข 1 (ถ.พหลโยธิน) — เชื่อมตั้งแต่กรุงเทพฯ ถึง เชียงราย
- ทางหลวงหมายเลข 36 (ถ. สุขุมวิทสายระยอง – พัทยา) เชื่อมตั้งแต่พัทยา ถึง ระยอง
พารู้จัก ทางหลวงหมายเลข 1-4
เชื่อว่าถนนทั้ง 4 เส้นนี้เป็นถนนที่หลายคนรู้จักและใช้เป็นประจำ แต่อาจไม่รู้ว่ามีเลขทางหลวงกำกับ มาดูกันว่าทางหลวงหมายเลข 1-4 คือถนนเส้นไหนบ้าง
- ทางหลวงหมายเลข 1 ถนนพหลโยธิน (ใช้เดินทางขึ้นภาคเหนือ) เชื่อมตั้งแต่กรุงเทพฯ ถึง เชียงราย – ผ่านปทุมธานี, อยุธยา, สระบุรี, ลพบุรี, นครสวรรค์, กำแพงเพชร, ตาก, ลำปาง, พะเยา
- ทางหลวงหมายเลข 2 ถนนมิตรภาพ (ใช้เดินทางไปภาคอีสาน) เชื่อมตั้งแต่สระบุรี ถึงหนองคาย – ผ่านนครราชสีมา, ขอนแก่น, อุดรธานี
- ทางหลวงหมายเลข 3 ถนนสุขุมวิท (ใช้เดินทางไปภาคตะวันออก) เชื่อมตั้งแต่กรุงเทพฯ ถึง ตราด – ผ่านสมุทรปราการ, ฉะเชิงเทรา, ชลบุรี, ระยอง, จันทบุรี
- ทางหลวงหมายเลข 4 ถนนเพชรเกษม (ใช้เดินทางไปภาคใต้) เชื่อมตั้งแต่กรุงเทพฯ ถึง สงขลา – ผ่านนครปฐม, ราชบุรี, เพชรบุรี, ประจวบคีรีขันธ์, ชุมพร, สุราษฎร์ธานี, พังงา, ภูเก็ต, ตรัง, พัทลุง
2. ทางหลวงชนบท
เป็นถนนรองลงมาจากทางหลวงแผ่นดิน เชื่อมระหว่างตำบล หมู่บ้าน ดูแลโดยกรมทางหลวงชนบท วิธีสังเกตคือ มองที่ป้ายซึ่งจะเขียนว่าทางหลวงชนบทเลย โดยป้ายจะระบุ ตัวย่อจังหวัด + เลขสี่หลัก
ตัวอย่างเช่น
- ถนน ชบ.3001 (จังหวัดชลบุรี)
- ถนน สข.1001 (จังหวัดสงขลา)
3. ทางหลวงพิเศษ (มอเตอร์เวย์)
ทางหลวงพิเศษหรือที่เรารู้จักกันในชื่อ “มอเตอร์เวย์ “ เป็นทางหลวงที่ช่วยให้ผู้ใช้รถใช้ถนนผ่านทางได้อย่างรวดเร็ว ไม่มีไฟแดง โดยจะมีการควบคุมจุดเข้าออกรถ และมีการเก็บค่าผ่านทางเพื่อเป็นค่าบริการ วิธีสังเกตคือป้ายจะเป็นสีน้ำเงินหรือสีเขียว มีตราครุฑและตัวเลขสีขาว ดูแลโดยกรมทางหลวง
ตัวอย่างเช่น
- ทางหลวงพิเศษหมายเลข 7 กรุงเทพ – บ้านฉาง ซึ่งผ่านทั้งฉะเชิงเทรา ชลบุรี พัทยาระยอง
4. ทางหลวงท้องถิ่น
เป็นถนนที่ใช้สัญจรภายใน หมู่บ้าน–ตำบล–ชุมชน ดูแลโดย องค์การปกครองส่วนท้องถิ่น (อปท.) มักเชื่อมต่อกับทางหลวงชนบทหรือทางหลวงแผ่นดิน ช่วยเชื่อมโยงเศรษฐกิจระดับชุมชน โรงเรียน โรงพยาบาล วัด ตลาด
5. ทางหลวงสัมปทาน
เป็นทางหลวงที่ภาครัฐให้เอกชนเข้ามาลงทุน ดำเนินงาน และจัดเก็บค่าผ่านทาง ภายใต้สัญญา “สัมปทาน” ที่เรารู้จักกันดีคือ ทางหลวงดอนเมืองโทรล์เวย์ หรือทางพิเศษบูรพาวิถี (บางนา – ชลบุรี)
ทางหลวงในประเทศไทย ช่วยให้คนเดินทางสัญจรได้สะดวกมากขึ้น โดยเฉพาะการเดินทางไกล แต่หากเมื่อต้องเดินทางไกลนอกจากการศึกษาเส้นทาง อย่าลืมมีประกันรถยนต์ติดไว้ อุ่นใจกว่าหากเกิดเรื่องไม่คาดคิด หรือเพิ่มบริการเสริมช่วยเหลือฉุกเฉิน 24 ชม. เผื่อรถเสีย น้ำมันหมด รถล็อก รู้ใจพร้อมดูแลคุณทุกที่ทั่วไทย
ทางด่วน คืออะไร?
คือ ถนนที่ออกแบบมาสำหรับการเดินทางที่รวดเร็วในเมืองหรือระหว่างเมือง โดยส่วนใหญ่มักจะมีการเก็บค่าผ่านทางหรืออาจจะฟรีในบางเส้นทาง แตกต่างจากถนนทางหลวง คือ ทางด่วนมีจุดประสงค์หลักในการลดการจราจรในเมือง และให้รถยนต์สามารถวิ่งได้อย่างรวดเร็วโดยไม่มีการหยุดรถ
ตัวอย่างทางด่วนในประเทศไทย
- ทางพิเศษศรีรัช/ทางด่วนศรีรัช: เป็นทางด่วนที่เชื่อมกรุงเทพฯ กับเขตชานเมือง ซึ่งช่วยให้การเดินทางสะดวกและรวดเร็วมากยิ่งขึ้น
- ทางพิเศษเฉลิมมหานคร: เป็นทางพิเศษที่วิ่งผ่านพื้นที่สำคัญในกรุงเทพฯ โดยเชื่อมระหว่างทางด่วนศรีรัชและเส้นทางต่าง ๆ ในเขตเมือง ข้อดี คือ สามารถหลีกเลี่ยงการจราจรในเขตใจกลางเมืองได้ โดยมีจุดเชื่อมต่อกับเส้นทางด่วนหลัก ๆ เช่น ทางพิเศษศรีรัช และทางด่วนขั้นที่ 1
- ทางด่วนดาวคะนอง: เชื่อมระหว่างเขตดาวคะนองและสะพานกรุงเทพฯ ผ่านเส้นทางสำคัญในย่านท่าพระและฝั่งธนบุรี ทำให้การเดินทางไปยังพื้นที่ต่าง ๆ ในฝั่งตะวันตกของกรุงเทพฯ เป็นไปอย่างรวดเร็ว ลดความแออัดที่มีการจราจรหนาแน่น
- ทางด่วนอุดรรัถยา: เชื่อมกรุงเทพฯ กับจังหวัดปทุมธานี และอำเภอที่อยู่ในเขตภาคเหนือของกรุงเทพฯ เป็นทางเลือกหลักสำหรับผู้ที่เดินทางไปภาคเหนือ โดยไม่ต้องใช้เส้นทางในเมืองที่มีการจราจรหนาแน่น
ทางหลวงและทางด่วนพิเศษ แตกต่างกันอย่างไร?
ทางหลวงเป็นถนนที่เชื่อมโยงระหว่างจังหวัด ส่วนทางพิเศษคือเส้นทางที่สร้างขึ้น เพื่อบรรเทาปัญหาการจราจรในเขตเมือง มักจะมีการเก็บค่าผ่านทางและให้รถวิ่งได้เร็วขึ้น โดยมีความแตกต่างดังนี้
- ทางหลวง: ใช้ในการเดินทางข้ามจังหวัด ระยะทางยาว กว้างขวาง
- ทางพิเศษ: สร้างขึ้นในเขตเมืองเพื่อลดการจราจร ติดตั้งระบบเก็บค่าผ่านทาง เพื่อความสะดวกในการเดินทาง
การรู้จักประเภทของถนนในประเทศไทย ไม่ว่าจะเป็นทางหลวงในประเทศไทย ทางด่วน หรือทางหลวงหมายเลขต่าง ๆ จะช่วยให้การเดินทางของคุณราบรื่นและปลอดภัยมากขึ้น แถมยังช่วยให้คุณเลือกเส้นทางที่เหมาะสม และประหยัดเวลามากกว่าเดิมอีกด้วย อย่าลืมศึกษารายละเอียดเหล่านี้เพื่อการเดินทางที่มีประสิทธิภาพ
สามารถติดตามข่าวสาร สาระความรู้ เกี่ยวกับรถยนต์ มอเตอร์ไซค์ ด้านสุขภาพ รวมถึงเกร็ดความรู้เกี่ยวกับประกันภัยต่าง ๆ ได้ที่ Facebook Page: Roojai หรือเพิ่มเพื่อนทาง LINE ได้เลย (Official LINE ID: @roojai)
คำจำกัดความ
| ทางพิเศษ | ทาง หรือถนน ซึ่งจัดสร้างขึ้นไม่ว่าในระดับพื้นดิน ใต้พื้นดิน เหนือพ้นพื้นดิน หรือพื้นน้ำ เพื่ออำนวยความสะดวกในการจราจรเป็นพิเศษ |
| สัมปทาน | สิทธิที่รัฐหรือเจ้าของทรัพยากรอนุญาตให้เอกชนดำเนินกิจการบางอย่างตามเงื่อนไขที่กำหนด |
